Respect voor je seksrobot

Als we naar de toekomst kijken, zullen we allerlei soorten technologie kunnen gebruiken om ons seksleven nog wat spannender te maken. Nu hebben we bijvoorbeeld al allerlei seksspeeltjes zoals vibrators en virtual reality-brillen die ons genot kunnen brengen, maar allerlei science fiction wordt in de toekomst misschien wel realiteit.

Zo worden op dit moment al robots gemaakt, speciaal om seks mee te hebben. Deze robots zijn vaak humanoïde – ze lijken op mensen. Niet alleen lijken seksrobots op ons qua uiterlijk, ook menselijk gedrag wordt geprogrammeerd. Zo zeggen ze nu al zinnetjes in je taal naar keuze, maken ze kreungeluidjes en vertellen je dat ze het lekker vinden. Er wordt dus een seksuele relatie gesimuleerd zoals we die kennen tussen mensen, maar nu vindt deze plaats tussen mens en robot.

Deze mens-machine relaties zijn natuurlijk wel anders dan de mens-mensrelaties die we kennen. Als je seks wil hebben met een mens, mag je niet zomaar alles doen wat je wil. Zowel jij als je sekspartner moeten eerst toestemming geven. Dit maakt de seks consensueel. Als er geen wederzijdse toestemming is, kan iemand gedwongen worden tot seks of geforceerd worden tot iets waar diegene zich niet prettig bij voelt. Je grenzen moeten worden gerespecteerd door je sekspartner, net zoals jij niet over de grenzen van een ander hoort te gaan.

Robots zijn alleen nog niet “slim” genoeg om zelf toestemming te kunnen geven; consensuele seks met een seksbot kan dus nog niet. Een robot zoals we die nu kennen heeft nog geen grenzen om aan te geven. Je kan zeggen dat, wanneer er geen grenzen bestaan, er  toestemming niet nodig is en je dus kan doen waar je zin in hebt. Respectvol omgaan met de robot zoals met een mens hoeft dan niet.

Toch zien veel wetenschappers deze houding als problematisch. Je doet de robot geen pijn, maar je gedrag kan wel invloeden hebben op mensen. Als je door seks met robots gewend bent dat je alles mag doen waar je zin in hebt, krijg je hier een heel ander beeld van seks van. Je herkent dan misschien niet meer waar normaal gesproken bij mensen de grens ligt en leert niet om respectvol met je sekspartner om te gaan. De symbolische waardes van liefde, seks en relaties veranderen.

We zouden robots kunnen programmeren om altijd toestemming te geven voor je handelingen. Als je seksmachine echter altijd ‘ja’ zegt, is het misschien juist extra moeilijk om een ‘nee’ van een mens nog te aanvaarden. Kan je de grenzen van een ander dan nog respecteren? Of pas je de standaarden van de seksrobots nu altijd toe?

Sommige wetenschappers stellen door deze problemen voor om een robot ook ‘nee’ te laten zeggen. Door een bepaalde grens te programmeren, leer je zo de grenzen van sekspartners te respecteren. Hier stuiten we alleen op een nieuw probleem: waar moet precies die grens liggen? Is dit niet per cultuur of zelfs per persoon al heel verschillend?

Ook is moeilijk te bepalen of over deze grens heen gaan wel echt ‘slecht’ is. De grens is immers kunstmatig, door mensen zo gemaakt en dus niet echt. Is het net zo erg om over de grens van een machine heen te gaan als over die van een mens? Of telt dit niet echt mee?

Over een aantal jaren zijn de seksrobots misschien wel zo slim en vergevorderd, dat we ze zelf kunnen vragen wat ze wel en niet fijn vinden. Tot die tijd blijven we echter met een hoop vragen zitten.

Jeanne van den Brink studeert Liberal Arts and Sciences met een specialisatie in toegepaste ethiek. Haar interesse gaat vooral naar ethische dilemma’s rond thema’s als klimaatverandering en de biomedische wereld.

Meer lezen?

Frank, Lily en Sven Nyholm. Robot Sex and Consent: Is Consent to Sex between a Robot and aHuman Conceivable, Possible, and Desirable?” in Artificial Intelligence and Law 25, nr. 3, pp. 305–23.

Richardson, Kathleen. “The ‘assymmetrical relationship’: parallels between prostitution and the development of sex robots.” In SIGCAS Comput Soc 45(3):290–293.

Sparrow, Robert. “Robots, Rape, and Representation”. In International Journal of Social Robotics 9, nr. 4 (1 september 2017): 465–77, https://doi.org/10.1007/s12369-017-0413-z.